کد مطلب:23597 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:21

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چگونه مي توان صفت زشت تكبر را از بين برد؟

مبارزه با تكبر و به طور كلّي هر صفت بد اخلاقي، دو مرحله فكري و عملي دارد. مرحله فكري آن بيرون نمودن انديشه هاي ناصواب است كه منجر به پيدايش آن صفت زشت اخلاقي شده است; همچنان كه متكبر فراموش مي كند، انسان از خود چيزي ندارد و هستي دهنده ما خداست استعدادها و امكانات تمامي از اوست و در اختيار ما قرار گرفته است. غفلت از مبدأ و منتهاي انسان نيز او را به تكبر مي كشاند. امام علي((عليه السلام)) مي فرمايد: «در شگفتم از متكبر كه ديروزش نطفه(آبي بد بو) و نهايتش مرداري گنديده خواهد بود»(1).
در نظر آوردن توانمنديهايي كه ديگران هم از آن بهره مندند و نياز اجتناب ناپذير همه، از جمله متكبر بدانها، در از بين بردن تكبر مؤثّر است و بالاخره مطالعه آثار سوء رفتار متكبرانه و آثار اخروي آن در درمان تكبر مفيد است.
امّا برخي راهكارهاي عملي:
1. ابتدا به سلام، به ويژه سلام كردن به كساني كه احساس برتري نسبت به آنان مي نمايد.
2. در مجالس، جايگاه خاصّي را انتخاب نكند و مثل ديگران يا حتّي در جايي پايين شأن خويش بنشيند.
3. پذيرش حق از ديگران و وادار نمودن نفس به تشكر از آنان.
4. پذيرفتن دعوت زير دستان، اگر در جايگاهي برتر قرار دارد.

ـــــــــــــــــــــ
1 - نهج البلاغه، بخش كلمات قصار.

ـ8ـ
5. وابسته ننمودن خويش به استفاده از لباسها و به طور كلّي امكاناتي كه در انسان حس تكبّر را زنده مي كند و بسنده نمودن به امكانات معمولي.
6. و راه كلّي تر و سودمندتر، تفكر در عظمت آفرينش و آفريننده هستي است، كه در انسان فروتني را ريشه دار مي كند و برخورد بزرگان با همين تحليل، روشن مي شود. هنگامي كه شخصي در ديدار با پيامبر((صلي الله عليه وآله)) به لكنت زبان دچار شده، آن گرامي مي فرمايد: «من قيصر و كسري نيستم. من همان يتيم از قبيله قريشم». و به اين طريق آرامش را به آن فرد منتقل مي كند.

(بخش پاسخ به سؤالات )


ـ9ـ